میرزا محمد صادق (ادیب الممالک)فراهانی
ادیب الممالک شاعر، روزنامه نگار، ادیب و نویسنده ی مشهور دوران بیداری و مشروطه،
در سال ۱۲۷۷ هجری قمری در روستای گازران (اراک کنونی) در خانواده ای ادیب پرور به دنیا آمد.
پدرش میرزا حسین، نواده ی میرزا بزرگ قائم مقام و از سادات فراهان بود.
در نوجوانی، بعد از مرگ پدر همراه امیر نظام گروسی به دستگاه موید الدوله راه یافت.
و با کمک امیر نظام در مناطقی از آذربایجان، کردستان و کرمانشاه زندگی کرد.
سپس در تهران در دارالترجمه به کار مشغول شد.
در سال ۱۳۱۴ هجری قمری با کمک امیر نظام به آذربایجان سفر کرد
و ریاست مدرسه ی لقمانیه ی تبریز را به دست گرفت و روزنامه ی ادب را در تبریز انتشارداد.
سبک او در شعر خراسانی و نگارش او در کتاب هایش بیشتر آزادی خواهانه،
برای هشیار کردن مردم محروم و ستمدیده ی زمانه ی خود از ظلم و بیدادگری حاکمان قدرت طلب و فاسد جامعه بود.
او از مشهورترین شاعران دوره ی مشروطیت است.
میرزا محمد صادق (ادیب الممالک)
اوضاع اجتماعی و سیاسی کشورش را در اشعارش به زیبایی بیان می کرد.
کلماتش دارای تازگی خاصی بودند. افکار و هنرش در مبارزه با نادانی و بی خبری مردم از زمانه بود.
شاعری است که نسبت به اوضاع جامعه اش از نظر سیاسی و اجتماعی بی تفاوت نیست.
گرایش او در شعر به سبک شعرای قدیمی است.
او در قطعه، قصیده، ترجیع بند، ترکیب بند و… مفاهیم سیاسی و اجتماعی زمان خود را آورده است.
ادیب الممالک علاقه مند به سرودن قطعه و قصیده بود.
در اشعارش زمانی که از طنز و هزل استفاده می کرد، مخاطب را به اندیشیدن و فکر وا می داشت.
او با بیان ظلم ستیزی و مبارزه با جهل و نادانی در اشعارش مردم را نسبت به حکومت تحریک می کرد.
ادیب الممالک سرانجام در پی یک سکته ی ناقص، در سال ۱۳۳۶ هجری قمری در سن ۵۸ سالگی در تهران از دنیا رفت و در آستانه ی حضرت عبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شد.