فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری
فریدالدین عطار در اواخر قرن ششم هجری قمری در کدکن، یکی از بخش های تربت حیدریه ی امروزی متولد شد.
کودکی عطار بعد از شورش غزها بود. او بعد از شورش غزها آموختن را شروع کرد.
پدر او به شغل عطاری (دارو فروشی) مشغول بود. عطار بعد از مرگ پدر، شغل او را ادامه داد.
پس از مدتی آن را کنار گذاشت و به خدمت عارف رکن الدین اکاف درآمد و به تزکیه ی نفس پرداخت.
مدتی بعد از مکه تا ماوراالنهر را سفر کرده و بسیاری از بزرگان آن زمان را زیارت کرد.
اوضاع نابسامان زمانه، از جمله درد، رنج، ظلم و ستم و فساد حاکم بر جامعه، عطار را بیش از هر چیز خشمگین کرده و اندیشه ی نوظهور او را سرشار از انتقاد نسبت به عاملان این اوضاع نابسامان می کرد.
او اندیشه های انتقادی اش را با سلاح طنز بیان می کرد.
می خواست با اشعار طنز گونه اش انسانیت و ایمان را در جامعه ی آن روز و دیگر دوران ها گسترش دهد.
فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری
او روشنفکری دانشمند بود، که با عوامل مخربی مثل جهل و نادانی و تعصب که افکار مثبت و درست را به نابودی می کشید، با زبان طنز به مبارزه بر می خاست.
با آثارش درد و رنج مردم زمانش را نسبت به نابسامانی های جامعه سامان بخشیده جهت می داد.
آثار عطار به دو دسته تقسیم می شود:
دیوان اشعار (قصایدغزلیات) و مثنویات (الهی نامه اسرارنامهمنطق الطیربلبل نامه_بی سر نامه و …)
عطار در مثنوی الهی نامه و مصیبت نامه زبان طنز را انتخاب کرده
و در آثار عرفانی اش برای رساندن منظور خود به مخاطب از شخصیت های الگویی مثل دیوانه یا مجنون استفاده می کند.
سرانجام عطار نیشابوری در سال ۶۱۸ هجری قمری در زمان حمله ی مغول
در محدوده ی دروازه ی شهر به دست یک سرباز مغول کشته
و متاسفانه تمامی کتاب های او جز آثاری که قبل از حمله ی مغول به دیگر شهرها برده شده، سوزانده شد.